Europejskie szkolenia dla samorządów dotyczące profilaktyki

Jeśli podejmujesz decyzje finansowe dotyczące działań profilaktycznych, koordynujesz usługi w tym zakresie lub doradzasz, jak najlepiej alokować zasoby w swojej społeczności lub regionie, to Europejski Program Profilaktyki jest skierowany do Ciebie.

Europejski Program Profilaktyki (European Drug Prevention Curriculum, EUPC) to oferta krótkoterminowych szkoleń z zakresu profilaktyki opartej na dowodach naukowych kierowanych do decydentów, liderów opinii i twórców polityk (decision-, opinion-, policy-makers, DOPs) na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym. Program ten ma stanowić wsparcie w zakresie wdrażania nowoczesnych rozwiązań profilaktycznych w Europie oraz podejmowania świadomych decyzji dotyczących finansowania programów profilaktycznych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. EUPC oparto na najwyższej jakości dowodach naukowych z całego świata, dostosowanych przez ekspertów do uwarunkowań europejskich. Zastosowana metodologia umożliwia uniwersalne zastosowanie proponowanych rozwiązań w różnych obszarach działalności profilaktycznej (np. przemoc, w tym cyberprzemoc, oraz inne zachowania antyspołeczne, hazard czy nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych).

Do kogo jest skierowany EUPC?

Europejski Program Profilaktyki został opracowany z myślą o decydentach, liderach opinii i twórcach polityk w obszarze profilaktyki używania substancji psychoaktywnych oraz zachowań antyspołecznych.

Jeśli podejmujesz decyzje finansowe dotyczące działań profilaktycznych, koordynujesz usługi w tym zakresie lub doradzasz, jak najlepiej alokować zasoby w swojej społeczności lub regionie, to EUPC jest skierowany do Ciebie.

Europejski Program Profilaktyki dotyczy również osób zarządzających organizacjami pozarządowymi zaangażowanymi w podejmowanie działań profilaktycznych, koordynatorów działań profilaktycznych na poziomie regionalnym, kuratorów oświaty oraz pracowników administracji publicznej odpowiedzialnych za tworzenie strategii i zlecanie interwencji profilaktycznych. Program kierowany jest także do interesariuszy w lokalnej społeczności lub członków koalicji społecznościowych – dotyczy tych osób z uwagi na ich kluczową rolę w tworzeniu skutecznych systemów profilaktycznych.

W Polsce Europejski Program Profilaktyki jest adresowany przede wszystkim do jednostek samorządu terytorialnego – przedstawiciele samorządu zostali właśnie przeszkoleni z zakresu EUPC (to z kolei w ramach międzynarodowego projektu ASAP, który ma na celu promocję i wsparcie zintegrowanego i wszechstronnego podejścia do prowadzenia profilaktyki narkotykowej na podstawie analizy różnych modeli systemów profilaktycznych). W szkoleniach Europejskiego Programu Profilaktyki duży nacisk kładzie się na promowanie skutecznych i sprawdzonych programów profilaktycznych.

Zakres szkoleń Europejskiego Programu Profilaktyki EUPC dotyczy następujących zagadnień:

epidemiologia, używanie substancji psychoaktywnych oraz znaczenie profilaktyki,
język profilaktyki: od dowodów naukowych po działania praktyczne,
modele oparte na dowodach naukowych w profilaktyce,
Międzynarodowe Standardy w Profilaktyce Używania Narkotyków (The International Standards for Drug Use Prevention UNODC/WHO) oraz Europejskie Standardy Jakości w Profilaktyce Uzależnień od Narkotyków (European Drug Prevention Quality Standards, EDPQS^[1]),
Europejskie Minimalne Standardy Jakości (The European Minimum Quality Standards),
profilaktyka społecznościowa, w miejscu pracy i rodzinna,
profilaktyka w szkole,
profilaktyka oparta na kształtowaniu norm środowiska społecznego (environmental prevention),
monitoring i ewaluacja,
rola mediów w profilaktyce,
orędownictwo w profilaktyce.

Współpraca międzynarodowa we wdrażaniu szkoleń EUPC

W ramach przygotowania implementacji europejskich szkoleń z zakresu EUPC Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom uczestniczyło w dwóch międzynarodowych projektach, gdzie przygotowany i wdrożony został cały pakiet szkoleniowy Europejskiego Programu Profilaktyki. Były to projekty współfinansowane ze środków Komisji Europejskiej, w ramach których realizowano szkolenia Europejskiego Programu Profilaktyki – ASAP oraz Frontline Politeia – w kilkunastu krajach UE. Drugi z projektów wdrażany był we współpracy z Regionalnym Centrum Polityki Społecznej w Lublinie w 2023 roku. W marcu 2024 roku odbyło się tam spotkanie podsumowujące projekt. W efekcie projektu Frontline Politeia ponad dwadzieścia osób ukończyło rozszerzoną wersję szkoleń EUPC (dwa szkolenia stacjonarne oraz kilkumiesięczny e-learning). W marcu w Lublinie wręczono europejskie certyfikaty uczestnikom kursu.

Warto wspomnieć, że w poprzednich latach Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom wspierało wdrażanie EUPC w ramach współpracy międzynarodowej. W listopadzie 2023 roku Dział Badań, Monitorowania oraz Współpracy Międzynarodowej (DBMWM) KCPU oraz EMCDDA zorganizowały spotkanie dla trenerów EUPC. Wzięło w nim udział kilkunastu trenerów z Belgii, Bośni i Hercegowiny, Portugalii, Hiszpanii, Cypru, Grecji, Włoch, Estonii, Łotwy, Czech, Chorwacji, Gruzji, Polski oraz Niemiec. W jego trakcie zaprezentowano doświadczenia poszczególnych krajów we wdrażaniu Europejskiego Programu Profilaktyki, jak również dyskutowano nad rozszerzeniem EUPC o nowe obszary, takie jak profilaktyka przestępczości czy uzależnienia behawioralne. Spotkanie było na tyle interesujące, że podjęto decyzję, aby stało się ono cyklicznym działaniem w ramach corocznych konferencji Europejskiego Towarzystwa Badań nad Profilaktyką (EUSPR). KCPU współorganizowało również szkolenie dla trenerów EUPC w 2022 roku w Krakowie. Wzięło w nim udział ponad dwadzieścia osób z kilkunastu krajów. W październiku 2023 roku odbyła się w Warszawie V Międzynarodowa Konferencja na temat profilaktyki i monitoringu pt. „Profilaktyka i monitorowanie uzależnień na poziomie lokalnym – wyzwania oraz szanse” adresowana do jednostek samorządu terytorialnego. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Res Humanae oraz DBMWM KCPU. W ciągu dwóch dni międzynarodowej konferencji przedstawiono trzydzieści prezentacji dotyczących przede wszystkim profilaktyki substancji psychoaktywnych oraz przestępczości^[2]. W wydarzeniu wzięło udział prawie dwieście osób z kilkunastu krajów europejskich. Prezentacje otwierające wygłosili Gregor Burkhart (prezes Europejskiego Towarzystwa Badań nad Profilaktyką, EUSPR) oraz prof. Krzysztof Ostaszewski (Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie).

Europejski Program Profilaktyki EUPC – szkolenia dla samorządów

Szkolenie podstawowe Europejskiego Programu Profilaktyki EUPC trwa dwa dni w formule stacjonarnej, która jest uzupełnione o webinaria online. Do dyspozycji jest też podręcznik do Europejskiego Programu Narkotykowego dostępny w kilku językach. W Polsce podręcznik został wydany przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie^[3]. Polscy eksperci byli też zaangażowani we wdrażanie podręczników EUPC w innych krajach. W oficjalnej prezentacji gruzińskiej wersji wziął udział dr Artur Malczewski, który w grudniu 2022 roku prezentował polskie doświadczenia we wdrażaniu Europejskiego Programu Profilaktyki na dwóch konferencjach w Tbilisi. Był on również zaangażowany w opracowanie ukraińskiej wersji podręcznika EUPC.

Warto podkreślić, że jedynie certyfikowani trenerzy krajowi mogą prowadzić szkolenia EUPC, a następnie wydawać certyfikaty uznawane przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction – agenda Komisji Europejskiej EMCDDA). Aktualna lista trenerów znajduje się na stronie EMCDDA^[4].

Inicjatywa szkoleniowa w ramach Europejskiego Programu Narkotykowego ma charakter non profit, a trenerzy Europejskiego Programu Profilaktyki przestrzegają Kodeksu Etycznego, co gwarantuje wysoki poziom jakości i wierności realizowanych szkoleń. KCPU, w ramach współpracy z siecią ekspertów wojewódzkich ds. informacji o narkotykach i narkomanii oraz władzami samorządowymi, będzie realizować szereg szkoleń Europejskiego Programu Profilaktyki EUPC w Polsce – odbędą się w ponad połowie województw. Powyższe szkolenia koordynuje certyfikowany trener Europejskiego Programu Profilaktyki EUPC dr Artur Malczewski, kierownik Działu Badań, Monitorowania oraz Współpracy Międzynarodowej. Osoby zainteresowane udziałem w szkoleniu proszone są o kontakt pod adresem: artur.malczewski@kcpu.gov.pl.

W Polsce będą także realizowane w latach 2024/2025 szkolenia dla gmin w następujących województwach: wielkopolskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, łódzkie, mazowieckie, małopolskie, opolskie, kujawsko-pomorskie, świętokrzyskie oraz lubelskie. W najbliższym czasie planowane są następujące szkolenia Europejskiego Programu Profilaktyki EUPC dla samorządów: